Bác sĩ Nguyễn Thanh Sang: Nhiều mẹ Việt không bổ sung vitamin D đúng cách cho con

Có một thực tế là rất nhiều mẹ Việt không bổ sung vitamin D cho con đúng cách và nghĩ rằng chỉ phơi nắng là đủ nhưng quan niệm tắm nắng vẫn còn nhiều sai lầm, bác sĩ Thanh Sang (Bệnh viện Nhi đồng TP HCM) cho hay.

Chào bác sĩ. Vitamin D được xem là một trong những vi chất dễ bị thiếu hụt nhất. Trong quá trình thăm khám của mình, bác sĩ ghi nhận tình trạng trẻ thiếu vitamin D như thế nào?

Vitamin D là một trong những vitamin quan trọng đối với phát triển không chỉ của trẻ nhỏ mà còn đối với cả người lớn. Để biết chắc chắn bé có bị thiếu hụt vitamin D hay không, chúng ta cần phải làm một số xét nghiệm chứ không thể chẩn đoán bằng khám thông thường.

Tuy nhiên, vitamin D vẫn được các chuyên gia trên thế giới khuyến cáo bổ sung theo liều sinh lý hàng ngày mà không cần xét nghiệm hay không đợi có biểu hiện thiếu vitamin D mới bổ sung. Song có một thực tế là rất nhiều mẹ Việt không bổ sung vitamin D cho con đúng cách và nghĩ rằng chỉ phơi nắng là đủ.

Bác sĩ có thể nói rõ hơn về vai trò của vitamin D đối với sự phát triển của trẻ?

Chắc hẳn rất nhiều người biết đến vitamin D có vai trò quan trọng trong phát triển hệ xương của con. Vitamin D đóng vai trò tăng khả năng hấp thụ canxi ở ruột non cũng như là chìa khóa mở cửa cho canxi, phospho và các khoáng chất khác đi vào tế bào xương, giúp xương trẻ phát triển khỏe mạnh.

Bên cạnh đó, vitamin D còn được biết đến với vai trò tăng miễn dịch của cơ thể, không chỉ tác động lên các tế bào xương, vitamin D còn tác động lên các tế bào lympho miễn dịch, tăng khả năng nhận diện và bắt các kháng nguyên lạ bên ngoài cơ thể cũng như thúc đẩy các tế bào miễn dịch trong cơ thể tăng sinh.

Từ đó có thể thấy, vitamin D không những giúp hệ xương con phát triển tốt mà còn giúp con có hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn, giảm tỷ lệ bệnh tật cho trẻ.

Bác sĩ Nguyễn Thanh Sang nổi tiếng với cái tên bác sĩ yêu con nít

Vitamin D ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của trẻ nhưng dường như không ít mẹ Việt khi con thiếu mới cuống cuồng bổ sung. Bác sĩ đánh giá như thế nào về việc bổ sung vitamin D dự phòng? 

Một số dấu hiệu điển hình của việc thiếu vitamin D mà phụ huynh có thể dễ nhận thấy như trẻ bị đổ mồ hôi trộm vào ban đêm kể cả khi thời tiết lạnh, rụng tóc vành khăn, hay quấy khóc về đêm, khó ngủ, hay giật mình do thần kinh bị kích thích. Ngoài ra các dấu hiệu muộn ở xương thường thấy như chậm vận động (chậm biết bò, chậm biết đi), chậm mọc răng, men răng xấu, thóp rộng, bờ thóp mềm và chậm liền thóp, biến dạng lồng ngực, chân vòng kiềng, cong vẹo cột sống…

Tuy nhiên, nếu có biểu hiện thì chứng tỏ tình trạng thiếu vitamin D của con đã rất nặng hoặc có vấn đề bất thường khác đi kèm.

Thực tế, không nên đợi khi có biểu hiện trên mới bổ sung vitamin D mà cần bổ sung theo liều sinh lý hàng ngày là 400 đơn vị với trẻ dưới 12 tháng tuổi và 600 – 800 đơn vị với trẻ trên 12 tháng tuổi và người trưởng thành.

Trẻ quấy khóc đêm nhiều, đổ mồ hôi trộm, tóc rụng hình vành khăn, chân vòng kiềng…là những dấu hiệu điển hình của việc thiếu vitamin D

Việc bổ sung dự phòng này nên diễn ra trong bao lâu thưa bác sĩ?

Việc bổ sung liều sinh lý hiện nay được khuyến cáo lâu nhất có thể, đặc biệt là liên tục trong giai đoạn dậy thì của bé.

Như bác sĩ có đề cập, nhiều mẹ Việt nghĩ rằng chỉ phơi nắng là đủ vitamin D. Tuy nhiên gần đây có nhiều ý kiến trái chiều về thời gian tắm nắng đúng. Theo bác sĩ, tắm nắng vào khoảng thời gian nào là hợp lý nhất và vì sao?

Tôi từng có nhiều bài chia sẻ về việc phơi nắng và vitamin D rằng hiện nay thế giới không còn khuyến cáo phơi nắng để bổ sung vitamin D cho trẻ dưới 2 tuổi nữa mà thay vào đó là bổ sung qua đường miệng. Trẻ vẫn rất nên được ra ngoài trời hít thở không khí trong lành, tăng khả năng thích ứng với môi trường nhưng nên ở trong bóng râm. Trẻ có thể phơi nắng nhưng các nghiên cứu cho thấy việc phơi nắng không còn hiệu quả do một số lý do:

Thứ nhất, phơi nắng là phải bộc lộ hết da của bé tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong khi nhiều bà mẹ lại chỉ bộc lộ mặt hoặc ngực của con, diện tích da ít thì lượng vitamin D hấp thu ít.

Thứ hai, trong ánh nắng mặt trời có 3 loại tia UV, trong đó chỉ có tia UVB giúp kích thích tiền tố vitamin D (7-dehydrocholesterol) có ở da chuyển hóa thành vitamin D. Mà tia này chỉ đủ trong tầm thời gian từ 10h sáng tới 15h chiều khi mà góc chiếu mặt trời đủ rộng để lượng tia đủ mạnh. Nhưng đồng thời việc phơi này khiến cho mẹ và bé ảnh hưởng tia UVA – loại tia gây hại da, bỏng da, ung thư da… xuất hiện từ lúc mặt trời mọc đến khi mặt trời lặn.

Nhưng tiếc là ở nước ta nhiều người chưa tiếp cận được kiến thức này. Nhiều mẹ tôi gặp vẫn nghĩ rằng nên tắm nắng trước 8h sáng, càng sớm càng tốt.

Thời gian hoạt động của tia UVB mạnh nhất là từ 10h sáng tới 3h chiều

Vậy với những bé chưa thể tắm nắng hoặc không có điều kiện tắm nắng, làm thế nào để trẻ không bị thiếu vitamin D?

Đó là bổ sung vitamin D qua đường miệng bằng sản phẩm dạng xịt hoặc nhỏ giọt. Nên lưu ý chọn sản phẩm có liều chuẩn, chẵn liều (tốt nhất là 400IU) và tiện sử dụng. Đây cũng là biện pháp được áp dụng ở khá nhiều trên thế giới để đảm bảo trẻ không thiếu hụt vi chất quan trọng này khi mà thực phẩm chứa vitamin D rất ít lại dễ biến đổi qua quá trình chế biến.

Để tăng chiều cao cho trẻ, không ít phụ huynh có suy nghĩ chỉ cần bổ sung canxi và càng nhiều canxi càng tốt. Điều này có đúng không thưa bác sĩ?

Hiện nay, hàm lượng canxi có trong sữa rất nhiều và hầu như đủ cho nhu cầu phát triển của con. Vấn đề ở chỗ là khi thiếu vitamin D thì dù có ăn thực phẩm giàu canxi hay trực tiếp uống canxi thì cơ thể cũng không hấp thụ được và canxi vì thế sẽ đi qua đường tiêu hóa thải ra ngoài.

Canxi có liên quan mật thiết đến sự phát triển xương, cơ bắp… nhưng để tăng chiều cao cần sự tác động của nhiều yếu tố. Để con phát triển tốt về chiều cao, những nhân tố ngoài gen có thể tác động được và nhiều bằng chứng cho thấy dù bố mẹ không cao nhưng con lại sở hữu chiều cao nổi trội hơn.

Bố mẹ cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng và khuyến khích con tham gia các hoạt động thể lực ngoài trời. Bên cạnh đó, trẻ cần được ngủ đủ và sâu giấc (tốt nhất nên trước 10h đêm vì đêm là thời điểm hormone tăng trưởng hoạt động mạnh nhất). Tôi nghĩ rằng khi bố mẹ nuôi con bằng tình yêu thương và khoa học, trẻ được sống trong môi trường vui vẻ và hạnh phúc sẽ phát triển một cách toàn diện, không chỉ riêng chiều cao.

Xin cảm ơn bác sĩ!    

(Theo Eva.vn)